จาก สำนวนที่ว่า "ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น" มีที่มาจากอะไร และมีความหมายถึงอะไร ตามมาหาคำตอบกันเลยค่ะ
ก่อนอื่น เรามาพิจารณาคำว่า “ถี่-ห่าง” กันก่อนนะคะ
คำว่า "ถี่" เป็นคำวิเศษณ์ มีความหมายว่า มีระยะหรือช่องว่างชิด ๆ กัน เช่น ตะแกรงตาถี่ หวีซี่ถี่, มีระยะเวลากระชั้นชิดกัน, ไม่ห่าง, เช่น รถมาถี่ มีลูกถี่ ซอยเท้าถี่ ๆ (ราชบัณฑิตยสถาน, 2554: 531) และคำว่า "ห่าง" เป็นคำวิเศษณ์ เช่นกัน มีความหมาย 3 ความหมาย คือ (๑) ว. ไกล เช่น ห่างหูห่างตา บ้านอยู่ห่างถนนมาก, บางทีใช้เข้าคู่กันเป็น ห่างไกล (๒) ว. จากกันไปไม่ได้ติดต่อกัน เช่น เราห่างกันไปนาน (๓) ว. ไม่ถี่ (ใช้แก่เวลา) เช่น มีลูกห่าง. (ราชบัณฑิตยสถาน, 2554: 1332) หรือให้ความหมายตามภาษาปากคือ มีความไกลกัน ไม่อยู่ใกล้ ๆ กัน นั่นเอง ถ้านำสองคำนี้มารวมกัน เราจะได้คำใหม่ในภาษาไทยว่า “ถี่ห่าง” ส่วนมากอยู่รวมกันกับคำว่า “ชั่วดี” ที่ ชั่ว ในที่นี้เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เลว, ทราม, ร้าย, ไม่ดีเพราะจงใจฝ่าฝืนศีลธรรมหรือจารีตประเพณีเป็นต้น เช่น คนชั่ว. ซ้อนกับคำว่า ดี ในฐานะเป็นคำวิเศษณ์เช่นเดียวกัน หมายถึง มีลักษณะที่เป็นไปในทางที่ต้องการ น่าปรารถนา น่าพอใจ สวย, งาม, เช่น หน้าตาดี, เรียบร้อย, เพราะ, จัด, เก่ง, ถูกต้อง, อยู่ในสภาพปกติ หรือเป็น คำกริยา ที่กระทำในทางที่ต้องการ น่าปรารถนา น่าพอใจ
ได้เป็นที่มาของคำซ้อนที่ว่า "ชั่วดี-ถี่ห่าง"
เมื่อมีที่มาของคำว่า ถี่ห่าง แล้ว จึงนำไปสู่สำนวนที่ว่า ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น เนื่องจาก "ช้าง" เป็นสัตว์ที่มีร่างกายขนาดใหญ่ แต่มีดวงตาที่เล็กมาก   ซึ่งสำนวนนี้ เดิมใช้ว่า "ถี่ลอดตัวช้าง ห่างลอดตัวเล็น" ต่อมาได้กลายเสียงเป็น "ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น" และได้มีการใช้สำนวนนี้ต่อเนื่องกันมาจนถึงปัจจุบัน ข้อความในสำนวนนี้พบว่า มีสหบท (คำคู่) ที่ขัดแย้งกัน และไม่เป็นไปตามเหตุผล นี่จึงเป็นเหตุผลของสำนวนที่ว่า ถี่ แต่ช้างกลับลอดได้ทั้งตัวนั้น หมายถึง 'ไม่ถี่ถ้วนจริง' คำว่า “ถี่ลอดตัวช้าง” กับ “ห่างลอดตัวเล็น” หากพิจารณาตามเหตุผลแล้ว ต้องกล่าวว่า
“ห่างลอดตัวช้าง ถี่ลอดตัวเล็น” จึงจะถูกต้อง
*****%^&*((*&^%$#$%^&*()(*&^%$#$%^&*()_)(*&^%$%^&*(*&^%$#%$#*****
|
